UEFA Conference League: Giải Đấu Hạng Ba Châu Âu – Lịch Sử, Thể Thức Mới & Ý Nghĩa Sâu Sắc

UEFA Conference League (UECL) là gì? Giải đấu hạng ba châu Âu này có gì mới từ mùa 2024/25 với thể thức 36 đội? Bài viết này Bongdalu sẽ giải đáp tất cả: lịch sử, thể thức mới, tầm quan trọng của Conference League với CLB, và so sánh với Champions/Europa League. Cập nhật thông tin đầy đủ nhất!

UEFA Conference League là gì? Lịch sử và Mục tiêu

Định nghĩa và Vai trò

UEFA Conference League (viết tắt là UECL), ban đầu được biết đến với tên gọi UEFA Europa Conference League cho đến trước mùa giải 2024/25 , là giải đấu bóng đá thường niên cấp câu lạc bộ do UEFA tổ chức, chính thức ra mắt vào mùa giải 2021/22. Trong hệ thống phân cấp các giải đấu cúp châu Âu, Conference League được định vị là giải đấu hạng ba, xếp sau UEFA Europa League (UEL – hạng hai) và UEFA Champions League (UCL – hạng nhất).

Vai trò chính yếu và mục tiêu cốt lõi khi UEFA thành lập Conference League là tạo thêm cơ hội thi đấu quốc tế cho các câu lạc bộ, đặc biệt là những đội đến từ các hiệp hội thành viên UEFA có thứ hạng thấp hơn trên bảng xếp hạng hệ số quốc gia. Trước khi giải đấu này ra đời, việc giành vé tham dự vòng bảng của UCL hay UEL là một thách thức cực lớn đối với nhiều câu lạc bộ thuộc các nền bóng đá này. UEFA đặt mục tiêu đảm bảo ít nhất 34 trên tổng số 55 hiệp hội quốc gia thành viên có đại diện góp mặt ở giai đoạn chính (trước đây là vòng bảng, nay là League Phase) của một trong ba giải đấu cúp châu Âu. Chủ tịch UEFA, Aleksander Čeferin, nhấn mạnh rằng cấu trúc mới này nhằm làm cho các giải đấu của UEFA “mang tính bao trùm hơn”, mang đến cho các câu lạc bộ và người hâm mộ “cơ hội để mơ ước và cạnh tranh các danh hiệu châu Âu”. Do đó, Conference League không chỉ là một giải đấu bổ sung mà còn là một công cụ chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển và tính cạnh tranh rộng khắp trên toàn lục địa.

Ý tưởng về một giải đấu cấp câu lạc bộ thứ ba đã được Ủy ban điều hành UEFA chính thức phê duyệt vào tháng 12 năm 2018. Sau quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, giải đấu với tên gọi ban đầu là UEFA Europa Conference League đã khởi tranh mùa giải đầu tiên vào năm 2021.

Nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự ra đời của Conference League xuất phát từ nhu cầu thực tế của rất nhiều câu lạc bộ trên khắp châu Âu. Hệ thống các giải đấu cúp trước đó, đặc biệt là Champions League, ngày càng có xu hướng tập trung cơ hội và nguồn lực tài chính khổng lồ vào tay một nhóm nhỏ các câu lạc bộ ưu tú đến từ những giải đấu hàng đầu (như Premier League, La Liga, Serie A, Bundesliga). Điều này vô hình trung tạo ra một khoảng cách lớn về cơ hội thi đấu, cọ xát và phát triển cho các đội bóng từ những nền bóng đá nhỏ hơn. UEFA, với vai trò điều hành và phát triển bóng đá châu Âu , nhận thấy sự cần thiết phải tạo ra một sân chơi mới để duy trì sự tham gia rộng rãi và nuôi dưỡng tính cạnh tranh ở quy mô lớn hơn. Conference League được xem là giải pháp tối ưu, cung cấp một lộ trình khả thi hơn để các câu lạc bộ này được hít thở bầu không khí bóng đá châu lục, tích lũy kinh nghiệm quý báu và thậm chí là cạnh tranh một danh hiệu quốc tế danh giá. Sự ra đời của giải đấu này là một nỗ lực đáng kể của UEFA nhằm cân bằng lại phần nào hệ sinh thái bóng đá châu Âu, giảm bớt sự thống trị tuyệt đối của nhóm tinh hoa ở hai giải đấu cao cấp hơn.

>> Xem thêm: World Cup 2026: Thông Tin Mới Nhất Về Kỳ FIFA WC Lịch Sử

Tổng quan Thể thức Mới

Bắt đầu từ mùa giải 2024/25, UEFA Conference League bước vào một kỷ nguyên mới với những thay đổi căn bản về thể thức thi đấu, đồng thời tên gọi cũng được rút gọn thành “UEFA Conference League“. Thay đổi lớn nhất và đáng chú ý nhất là việc loại bỏ hoàn toàn cấu trúc vòng bảng truyền thống gồm 8 bảng, mỗi bảng 4 đội. Thay vào đó, giải đấu áp dụng một mô hình League Phase (giai đoạn giải đấu) duy nhất với sự tham gia của 36 câu lạc bộ. Sự gia tăng số đội (từ 32 lên 36) và thay đổi cấu trúc này cũng làm tăng tổng số trận đấu của giải từ 141 lên 153 trận mỗi mùa.

Giai đoạn League Phase Explained

Trong giai đoạn League Phase, tất cả 36 đội tham dự được xếp chung vào một bảng xếp hạng tổng hợp duy nhất. Khác biệt lớn so với thể thức cũ (mỗi đội gặp 3 đối thủ 2 lượt đi và về), ở thể thức mới của Conference League, mỗi đội sẽ thi đấu tổng cộng 6 trận. Điểm đặc biệt là mỗi đội sẽ chạm trán 6 đối thủ hoàn toàn khác nhau, trong đó có 3 trận thi đấu trên sân nhà và 3 trận trên sân khách. Điều này tạo ra sự đa dạng, mới mẻ và khó đoán hơn trong các cặp đấu ngay từ giai đoạn đầu tiên.

Cơ chế Bốc thăm League Phase

Việc xác định 6 đối thủ cho mỗi đội trong League Phase được thực hiện thông qua một quy trình bốc thăm phức tạp nhưng được thiết kế để đảm bảo tính công bằng và cân bằng tối đa. 36 đội được chia thành 6 nhóm hạt giống (Pot), mỗi nhóm gồm 6 đội, dựa trên bảng xếp hạng hệ số câu lạc bộ của UEFA tại thời điểm đầu mùa giải.

Trong lễ bốc thăm, mỗi câu lạc bộ (được chọn ra thủ công bằng bóng) sẽ được hệ thống phần mềm tự động bốc thăm để xác định 6 đối thủ, với quy tắc là mỗi đối thủ đến từ một nhóm hạt giống khác nhau (tức là gặp 1 đội từ Pot 1, 1 đội từ Pot 2,…, 1 đội từ Pot 6). Điều này đảm bảo rằng mọi đội bóng đều phải đối mặt với một loạt các đối thủ có sức mạnh khác nhau, từ những đội mạnh nhất đến những đội yếu hơn.

Để xác định lịch thi đấu sân nhà/sân khách, 6 nhóm hạt giống được ghép cặp: Pot 1 và Pot 2, Pot 3 và Pot 4, Pot 5 và Pot 6. Mỗi câu lạc bộ sẽ thi đấu một trận sân nhà và một trận sân khách với các đối thủ thuộc cùng một cặp Pot. Ví dụ, một đội có thể đá sân nhà với đối thủ từ Pot 1 và sân khách với đối thủ từ Pot 2 (hoặc ngược lại), tương tự cho các cặp Pot 3-4 và 5-6. Phần mềm bốc thăm sẽ tự động phân bổ lịch sân nhà/sân khách này.

Đường đến Vòng Knockout

Sau khi 6 lượt trận của League Phase kết thúc, thứ hạng của 36 đội trên bảng xếp hạng tổng sẽ quyết định số phận của họ:

• Top 8: Tám đội đứng đầu bảng xếp hạng sẽ giành quyền vào thẳng Vòng 1/8 (Round of 16).
• Hạng 9-24: Mười sáu đội xếp từ vị trí thứ 9 đến thứ 24 sẽ bước vào vòng Play-off loại trực tiếp (Knockout phase play-offs) để tranh 8 vé còn lại vào Vòng 1/8.
• Hạng 25-36: Mười hai đội xếp từ vị trí 25 đến 36 sẽ chính thức bị loại khỏi các cúp châu Âu mùa giải đó. Một điểm khác biệt quan trọng so với thể thức cũ là không còn việc các đội bị loại “rớt hạng” xuống giải đấu thấp hơn.

Vòng Play-off và Knockout

• Play-off: 16 đội (hạng 9-24) được bốc thăm chia thành 8 cặp đấu, thi đấu theo thể thức loại trực tiếp hai lượt trận (sân nhà – sân khách). Các đội xếp hạng 9-16 được xếp vào nhóm hạt giống và có lợi thế thi đấu trận lượt về trên sân nhà, đối đầu với các đội không hạt giống xếp hạng 17-24. Việc phân cặp có thể dựa trên nhánh đấu được xác định trước.
• Vòng 1/8: 8 đội giành chiến thắng ở vòng play-off sẽ tiếp tục được bốc thăm (hoặc xác định theo nhánh) để đối đầu với 8 đội đã vào thẳng từ League Phase (top 8). Các đội top 8 sẽ được xếp hạt giống và đá trận lượt về trên sân nhà.
• Tứ kết và Bán kết: Tiếp tục thi đấu theo thể thức loại trực tiếp hai lượt trận. Các cặp đấu và nhánh đấu thường được xác định trước dựa trên thứ hạng từ League Phase và kết quả các vòng trước đó, nhằm đảm bảo các đội có thứ hạng cao hơn có khả năng tránh gặp nhau sớm.
• Chung kết: Trận đấu cuối cùng để xác định nhà vô địch Conference League sẽ diễn ra trong một trận duy nhất tại một địa điểm trung lập đã được UEFA lựa chọn từ trước. Nếu tỷ số hòa sau 90 phút chính thức, hai đội sẽ thi đấu thêm hai hiệp phụ, mỗi hiệp 15 phút. Nếu vẫn hòa, chức vô địch sẽ được quyết định bằng loạt sút luân lưu.

Nguồn gốc Đội tham dự League Phase (Mùa 2024/25 Ví dụ)

Một đặc điểm quan trọng của Conference League là không có đội nào được đảm bảo suất vào thẳng League Phase. 36 suất tham dự giai đoạn này được xác định hoàn toàn thông qua các vòng loại hoặc từ việc bị loại ở giải đấu cao hơn. Cụ thể, 36 đội góp mặt ở League Phase mùa 2024/25 bao gồm:

• 24 đội giành chiến thắng ở vòng play-off của chính UEFA Conference League.
• 12 đội thua cuộc ở vòng play-off của UEFA Europa League.

Hệ thống vòng loại của Conference League rất phức tạp, bao gồm nhiều nhánh đấu (Champions Path dành cho các nhà vô địch quốc gia bị loại từ vòng loại UCL/UEL, và League Path dành cho các đội khác) và tiếp nhận các đội bị loại từ các giai đoạn khác nhau của vòng loại Champions League và Europa League. Điều này đảm bảo rằng giải đấu quy tụ một số lượng lớn các đội từ khắp các nền bóng đá châu Âu.

Conference League Champions và Những Khoảnh khắc Đáng Nhớ

Mặc dù có lịch sử non trẻ, UEFA Conference League đã nhanh chóng tạo ra những dấu ấn riêng với các nhà vô địch đầu tiên và những khoảnh khắc khó quên, góp phần xây dựng nên bản sắc và sự hấp dẫn cho giải đấu.

Bảng Vàng Vinh Danh

Giải đấu đã chứng kiến ba nhà vô địch khác nhau trong ba mùa giải đầu tiên, đến từ ba quốc gia khác nhau (Ý, Anh, Hy Lạp), cho thấy tính cạnh tranh và cơ hội rộng mở mà Conference League mang lại.

Bảng: Các Nhà Vô địch và Á quân UEFA Conference League

AS Roma, West Ham United và Olympiacos là những câu lạc bộ thành công nhất cho đến nay, mỗi đội sở hữu một danh hiệu Conference League. Đáng chú ý, ACF Fiorentina của Ý đã hai lần liên tiếp lọt vào trận chung kết nhưng đều phải ngậm ngùi nhìn đối thủ nâng cúp.

Những Khoảnh khắc Khó Quên

Chung kết 2022: Roma Viết Lịch Sử

Trận chung kết Conference League đầu tiên chứng kiến AS Roma, dưới sự dẫn dắt của chiến lược gia lão luyện José Mourinho, giành chức vô địch châu Âu đầu tiên trong lịch sử câu lạc bộ (và là danh hiệu UEFA đầu tiên của một đội bóng Ý sau 12 năm). Bàn thắng duy nhất của Nicolò Zaniolo vào lưới Feyenoord ở phút 32 đã định đoạt trận đấu. Dù Feyenoord gây sức ép lớn trong hiệp hai, hai lần đưa bóng trúng khung gỗ, nhưng hàng thủ Roma với sự xuất sắc của Chris Smalling (Cầu thủ xuất sắc nhất trận) và thủ môn Rui Patrício đã đứng vững. Đây là một chiến thắng mang đậm dấu ấn chiến thuật của Mourinho: dẫn trước sớm và phòng ngự kiên cường.

Chung kết 2023: West Ham Vỡ Òa Cảm Xúc

Một năm sau, trận chung kết Conference League tại Prague lại mang đến kịch tính tột độ khi West Ham United đối đầu Fiorentina. Sau khi Said Benrahma mở tỷ số cho West Ham từ chấm phạt đền và Giacomo Bonaventura gỡ hòa cho Fiorentina, trận đấu tưởng chừng phải bước vào hiệp phụ. Tuy nhiên, ở phút 90, Jarrod Bowen đã trở thành người hùng với pha bứt tốc và dứt điểm lạnh lùng, ấn định chiến thắng 2-1. Bàn thắng này không chỉ mang về chiếc cúp Conference League mà còn chấm dứt cơn khát danh hiệu lớn kéo dài 43 năm của “The Hammers” và là chiếc cúp châu Âu đầu tiên của họ kể từ năm 1965. Hình ảnh HLV David Moyes ăn mừng đầy cảm xúc cùng người cha 87 tuổi và đội trưởng Declan Rice nâng cao chiếc cúp đã trở thành biểu tượng khó quên. Bowen gọi đó là “khoảnh khắc tuyệt vời nhất sự nghiệp”.

Chung kết 2024: Olympiacos Làm Nên Kỳ Tích Hy Lạp

Lịch sử bóng đá Hy Lạp đã sang trang trong trận chung kết Conference League 2024 diễn ra ngay tại Athens. Olympiacos trở thành câu lạc bộ đầu tiên của nước này đăng quang tại một giải đấu cúp châu Âu danh giá. Đối thủ của họ một lần nữa là Fiorentina, đội bóng phải chịu nỗi đau về nhì năm thứ hai liên tiếp. Trận đấu diễn ra chặt chẽ và phải bước vào hiệp phụ. Phút 116, người hùng quen thuộc Ayoub El Kaabi đã lên tiếng với pha đánh đầu cận thành từ quả tạt của Santiago Hezze, ghi bàn thắng duy nhất của trận đấu. El Kaabi cũng kết thúc giải đấu với tư cách Vua phá lưới (11 bàn) và lập kỷ lục ghi nhiều bàn nhất trong giai đoạn knock-out một mùa giải cúp châu Âu (11 bàn).

Những Dấu Ấn Khác

• Bữa tiệc bàn thắng: Conference League cũng chứng kiến những trận đấu có tỷ số không tưởng. Kỷ lục về trận đấu có nhiều bàn thắng nhất (8 bàn) được chia sẻ bởi PSV Eindhoven 4-4 Copenhagen (Vòng 1/8, 2021/22), Nordsjælland 7-1 Ludogorets (Vòng bảng, 2023/24), Cercle Brugge 6-2 St. Gallen (League Phase, 2024/25) và Chelsea 8-0 Noah (League Phase, 2024/25). Trận đấu giữa Lugano và Celje ở Vòng 1/8 mùa 2024/25 thậm chí có tới 9 bàn thắng sau hiệp phụ (5-4)   
• Kỷ lục cá nhân: Gift Orban (Gent) lập hat-trick nhanh nhất lịch sử giải đấu (3 phút 25 giây) trước İstanbul Başakşehir (2022/23). Các Vua phá lưới qua các mùa gồm Cyriel Dessers (Feyenoord, 10 bàn 2021/22), Arthur Cabral (Fiorentina) & Zeki Amdouni (Basel) (cùng 7 bàn 2022/23), và Ayoub El Kaabi (Olympiacos, 11 bàn 2023/24).
• Những cuộc lội ngược dòng: Dù có thể chưa kịch tính như những màn “remontada” kinh điển ở Champions League , Conference League cũng có những cuộc lội ngược dòng đáng nhớ. Hành trình vô địch của Olympiacos mùa 2023/24 là minh chứng, khi họ thua Maccabi Tel-Aviv 1-4 trên sân nhà ở lượt đi Vòng 1/8, nhưng đã thắng lại đối thủ tới 6-1 ở trận lượt về trên sân khách.

Những câu chuyện và khoảnh khắc này cho thấy, dù chỉ là giải đấu hạng ba, UEFA Conference League vẫn mang đầy đủ sức sống, sự cạnh tranh khốc liệt và những cung bậc cảm xúc mãnh liệt. Niềm vui vỡ òa của các cầu thủ West Ham hay Olympiacos khi nâng cúp là minh chứng rõ ràng nhất cho giá trị tinh thần và ý nghĩa lịch sử mà danh hiệu này mang lại, đặc biệt đối với những câu lạc bộ không thường xuyên có cơ hội đứng trên đỉnh vinh quang châu Âu.

Tại sao Conference League Quan trọng: Ý nghĩa với các CLB

UEFA Conference League không chỉ đơn thuần là một giải đấu bổ sung; nó mang lại những giá trị và ý nghĩa quan trọng, đặc biệt đối với các câu lạc bộ tham dự, nhất là những đội đến từ các nền bóng đá nhỏ hơn hoặc những đội không thường xuyên góp mặt ở đấu trường châu lục.

Mở Rộng Cơ Hội Tham Dự Cúp Châu Âu

Đây là lợi ích rõ ràng và trực tiếp nhất của Conference League. Giải đấu đã mở rộng cánh cửa tham dự các giải đấu cấp châu lục cho một số lượng lớn các câu lạc bộ mà trước đây gần như không có cơ hội góp mặt ở vòng bảng Champions League hay Europa League. Việc đảm bảo có ít nhất một đại diện từ mỗi hiệp hội thành viên UEFA tham gia giải đấu (tính cả vòng loại) và mục tiêu có ít nhất 34 hiệp hội góp mặt ở giai đoạn League Phase của cả ba giải đấu đã hiện thực hóa tham vọng “bao trùm” của UEFA. Điều này mang đến những trải nghiệm thi đấu quốc tế vô cùng quý giá, giúp các câu lạc bộ và cầu thủ làm quen với môi trường cạnh tranh đa dạng hơn.

Một trong những yếu tố hấp dẫn nhất của Conference League, đặc biệt với các câu lạc bộ có nguồn lực hạn chế, chính là lợi ích tài chính mà nó mang lại. Việc lọt vào League Phase và tiến sâu trong giải đấu mang lại nguồn thu nhập đáng kể thông qua tiền thưởng từ UEFA, doanh thu từ bản quyền truyền hình và các hợp đồng tài trợ.

Theo cơ cấu phân bổ tài chính cho mùa giải 2024/25, chỉ riêng việc góp mặt ở League Phase đã giúp mỗi câu lạc bộ nhận được khoản tiền cố định khoảng 3.17 triệu euro (tương đương £2.6 triệu ). Mỗi trận thắng ở giai đoạn này được thưởng thêm 400.000 euro (£336.000 ), và một trận hòa cũng mang về 133.000 euro (£112.000 ). Nếu đi đến trận chung kết và giành chiến thắng, câu lạc bộ đó sẽ nhận thêm 7 triệu euro tiền thưởng vô địch (hoặc £2.5 triệu tiền thưởng vô địch cộng với £3.5 triệu cho việc vào chung kết ), chưa kể các khoản tiền thưởng tích lũy từ các vòng đấu trước. Tổng cộng, một nhà vô địch Conference League có thể thu về khoảng 15 triệu bảng Anh.

Đối với nhiều câu lạc bộ đến từ các giải đấu nhỏ với ngân sách eo hẹp, những khoản tiền này thực sự mang tính “thay đổi cuộc chơi”. Nó không chỉ giúp trang trải chi phí hoạt động mà còn cho phép họ tái đầu tư vào việc nâng cấp cơ sở vật chất, cải thiện chất lượng đội hình, phát triển công tác đào tạo trẻ, từ đó tạo ra một nền tảng vững chắc hơn cho sự phát triển bền vững trong tương lai. Đây là một động lực kinh tế cực kỳ quan trọng, giúp thu hẹp phần nào khoảng cách tài chính với các câu lạc bộ lớn hơn.

Việc được thi đấu thường xuyên với các đối thủ đến từ những nền bóng đá khác nhau, với những phong cách chơi đa dạng, là cơ hội tuyệt vời để các cầu thủ, đặc biệt là cầu thủ trẻ, nâng cao trình độ chuyên môn, tích lũy kinh nghiệm quốc tế và bản lĩnh thi đấu. Conference League cũng là một sân khấu để các tài năng trẻ thể hiện mình và thu hút sự chú ý từ các câu lạc bộ lớn hơn.  

Bên cạnh đó, việc tham dự Conference League giúp nâng cao đáng kể hình ảnh và uy tín của câu lạc bộ trên bản đồ bóng đá châu Âu và thế giới. Sự hiện diện ở đấu trường châu lục giúp thu hút sự quan tâm của người hâm mộ, giới truyền thông và các nhà tài trợ tiềm năng, góp phần xây dựng thương hiệu và danh tiếng cho câu lạc bộ.

Ngoài việc giành được một danh hiệu châu Âu chính thức – một thành tích đáng tự hào cho bất kỳ câu lạc bộ nào – phần thưởng quan trọng nhất dành cho nhà vô địch UEFA Conference League là một suất tham dự thẳng vào giai đoạn League Phase của UEFA Europa League mùa giải kế tiếp. (Trừ trường hợp đội đó đã đủ điều kiện tham dự Champions League thông qua thành tích ở giải quốc nội).

Tấm vé lên chơi ở Europa League này có ý nghĩa cực kỳ to lớn. Nó không chỉ mang lại uy tín cao hơn mà còn mở ra cơ hội tiếp cận nguồn doanh thu tài chính lớn hơn đáng kể từ UEL. Quan trọng hơn, nó tạo ra một lộ trình thăng tiến rõ ràng và đầy tham vọng trong hệ thống các giải đấu cúp của UEFA. Việc “thăng hạng” này là sự ghi nhận xứng đáng cho thành công ở Conference League, tạo động lực phấn đấu cho các đội bóng và củng cố cấu trúc phân cấp liên thông giữa các giải đấu.

Những Hệ lụy Tiềm ẩn

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, sự ra đời và phát triển của Conference League cũng đặt ra một số vấn đề cần cân nhắc. Chuyên gia kinh tế thể thao Tomislav Globan đã chỉ ra một nghịch lý: trong khi Conference League giúp tăng cơ hội cho các câu lạc bộ nhỏ trên bình diện châu Âu, nguồn tiền thưởng mà nó mang lại có thể vô tình làm gia tăng sự mất cân bằng ngay tại các giải vô địch quốc gia nhỏ. Thông thường, chỉ có một hoặc hai câu lạc bộ mạnh nhất ở các giải đấu này đủ sức cạnh tranh vé dự cúp châu Âu. Khi các câu lạc bộ này liên tục nhận được nguồn lực tài chính từ Conference League, họ càng trở nên mạnh hơn và bỏ xa phần còn lại trong nước, dẫn đến nguy cơ giải đấu quốc nội trở nên kém cạnh tranh và nhàm chán hơn.

Ngoài ra, gánh nặng về lịch thi đấu khi phải chinh chiến thêm ở đấu trường châu Âu cũng là một thách thức không nhỏ, đặc biệt đối với các câu lạc bộ có chiều sâu đội hình hạn chế. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến thành tích của họ ở giải quốc nội, một vấn đề thường được người hâm mộ nêu ra khi tranh luận về giá trị của việc tham dự Conference League.

So sánh Conference League với Champions League và Europa League

Để hiểu rõ hơn về vị thế và vai trò của UEFA Conference League, việc đặt nó trong bối cảnh so sánh với hai giải đấu cấp câu lạc bộ danh giá hơn của UEFA là Champions League và Europa League là điều cần thiết.

Hệ thống Phân cấp Rõ ràng

Như đã đề cập, ba giải đấu tạo thành một hệ thống phân cấp rõ ràng trong bóng đá câu lạc bộ châu Âu : 

• UEFA Champions League (UCL): Đỉnh cao danh vọng, quy tụ những câu lạc bộ xuất sắc nhất châu lục, bao gồm các nhà vô địch quốc gia và các đội bóng có thứ hạng cao nhất từ những giải đấu hàng đầu châu Âu. Đây là giải đấu danh giá và có sức hút thương mại lớn nhất.
• UEFA Europa League (UEL): Giải đấu hạng hai, nhưng vẫn cực kỳ uy tín và cạnh tranh. UEL là sân chơi dành cho các đội bóng có thành tích tốt ở giải quốc nội nhưng không đủ điều kiện tham dự UCL, cùng với các đội vô địch cúp quốc gia từ nhiều liên đoàn. Nhà vô địch UEL sẽ giành quyền tham dự UCL mùa sau.
• UEFA Conference League (UECL): Giải đấu hạng ba, được thiết kế chủ yếu để tạo cơ hội cho các câu lạc bộ từ các hiệp hội có thứ hạng thấp hơn, các đội xếp ở các vị trí dự cúp châu Âu thấp hơn tại các giải đấu lớn, và các đội bị loại từ vòng loại của UCL và UEL.

Uy tín và Mức độ Cạnh tranh

Sự phân cấp này thể hiện rõ qua uy tín và mức độ cạnh tranh của từng giải đấu. UCL không chỉ là giải đấu danh giá nhất mà còn là nơi có mức độ cạnh tranh khốc liệt nhất, quy tụ những ngôi sao hàng đầu thế giới. UEL, dù xếp sau, vẫn là một giải đấu chất lượng cao với nhiều câu lạc bộ mạnh và giàu truyền thống.

Conference League, là giải đấu non trẻ và ở cấp độ thấp nhất, tự nhiên có uy tín thấp hơn so với hai giải đấu kia. Nó thường bị một bộ phận người hâm mộ hoặc bình luận viên xem nhẹ, đôi khi bị gọi là “cúp hạng ba” hay “cúp tôn” (tinpot trophy). Tuy nhiên, qua từng mùa giải, với những trận chung kết kịch tính và những câu chuyện thành công đầy cảm xúc, Conference League đang dần xây dựng được vị thế và bản sắc riêng, mang lại niềm vui và sự tự hào cho những câu lạc bộ và cộng đồng người hâm mộ ít khi được trải nghiệm vinh quang châu lục. Mặc dù chất lượng chuyên môn có thể không đồng đều bằng UCL hay UEL, giải đấu vẫn thường xuyên cống hiến những trận cầu hấp dẫn và có tính cạnh tranh cao.

Chênh lệch về Tiền thưởng

Sự khác biệt về đẳng cấp giữa ba giải đấu được phản ánh rõ nét nhất qua cơ cấu tiền thưởng. Khoản thu nhập mà các câu lạc bộ có thể kiếm được từ việc tham dự và tiến sâu ở UCL vượt trội hoàn toàn so với UEL và đặc biệt là Conference League.

Bảng: So sánh Tiền thưởng UEFA Champions League, Europa League và Conference League (Mùa giải 2024/25 – Ước tính)

*Tổng tiền thưởng cho đội vô địch/á quân bao gồm cả khoản thưởng cho việc vào chung kết và các vòng trước đó.

Bảng trên cho thấy rõ ràng sự chênh lệch khổng lồ. Chỉ riêng tiền phí tham dự League Phase của UCL đã cao gấp khoảng 6 lần so với Conference League. Tổng số tiền thưởng mà một đội vô địch UCL có thể nhận được (bao gồm cả các khoản tích lũy từ các trụ cột khác như hệ số UEFA và bản quyền truyền hình) cao hơn rất nhiều so với nhà vô địch UEL và đặc biệt là Conference League. Sự khác biệt về tài chính này lý giải tại sao việc giành quyền tham dự các giải đấu cao hơn luôn là mục tiêu tối thượng của mọi câu lạc bộ.

Tương ứng với sự phân cấp về uy tín và tài chính là sự khác biệt về cơ hội tham dự. Việc giành vé vào League Phase của UCL là cực kỳ khó khăn, đặc biệt đối với các câu lạc bộ không thuộc nhóm 5 giải đấu hàng đầu châu Âu. UEL có phần dễ tiếp cận hơn, nhưng mức độ cạnh tranh vẫn rất cao. Ngược lại, Conference League chính là con đường thực tế và khả thi nhất để đại đa số các câu lạc bộ trên khắp lục địa có thể trải nghiệm bầu không khí bóng đá châu Âu, tích lũy kinh nghiệm và nuôi dưỡng tham vọng.

Nhìn chung, ba giải đấu này không chỉ cạnh tranh mà còn bổ trợ lẫn nhau, tạo thành một hệ sinh thái bóng đá đa tầng bậc. UCL là đỉnh cao danh vọng, UEL là sân chơi chất lượng cho nhóm kế cận, còn Conference League đóng vai trò nền tảng quan trọng, đảm bảo sự tham gia rộng rãi, duy trì tính cạnh tranh ở các nền bóng đá nhỏ hơn và tạo ra một lộ trình phát triển, một nấc thang để các câu lạc bộ phấn đấu vươn lên.

Cập nhật Mùa giải Conference League 2024/25 (Tính đến tháng 4 năm 2025)

Mùa giải 2024/25 đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với UEFA Conference League khi là mùa giải thứ tư trong lịch sử giải đấu và là mùa đầu tiên áp dụng thể thức League Phase 36 đội hoàn toàn mới.

Tình hình Hiện tại

Tính đến ngày 10 tháng 4 năm 2025, UEFA Conference League 2024/25 đang bước vào giai đoạn Tứ kết (Quarter-finals). Các trận lượt đi của vòng đấu này vừa diễn ra vào ngày 10 tháng 4.

Kết quả Lượt đi Tứ kết (Ngày 10/04/2025)

Các trận đấu lượt đi vòng Tứ kết Conference League đã mang lại những kết quả đáng chú ý:

• Real Betis (Tây Ban Nha) 2-0 Jagiellonia Białystok (Ba Lan)
• Celje (Slovenia) 1-2 Fiorentina (Ý)
• Legia Warsaw (Ba Lan) 0-3 Chelsea (Anh)
• Djurgårdens IF (Thụy Điển) 0-1 Rapid Wien (Áo)

Các trận lượt về sẽ diễn ra sau đó để xác định 4 đội bóng xuất sắc nhất lọt vào vòng Bán kết.

Các Đội bóng Nổi bật

Mùa giải Conference League năm nay chứng kiến sự góp mặt của một số tên tuổi đáng chú ý:

• Chelsea: Sau khi không thể giành vé dự UCL hay UEL, Chelsea tham dự Conference League và ngay lập tức được xem là ứng cử viên số một cho chức vô địch. Họ đã chứng tỏ sức mạnh của mình khi đứng đầu bảng xếp hạng League Phase với thành tích toàn thắng 6 trận, ghi 21 bàn và chỉ thủng lưới 3 bàn , trước khi thắng đậm ở lượt đi Tứ kết.
• Fiorentina: “La Viola” đang thể hiện quyết tâm rất lớn sau hai lần về nhì đầy tiếc nuối ở Conference League. Họ cũng có một chiến dịch League Phase thành công (xếp thứ 3) và đang có lợi thế ở Tứ kết.
• Real Betis: Đại diện của La Liga cũng là một cái tên đáng gờm và đang thể hiện phong độ tốt.
• Các đội còn lại như Jagiellonia Białystok, Celje, Legia Warsaw, Djurgårdens IF và Rapid Wien đại diện cho sự đa dạng về quốc gia và trình độ của giải đấu, mang đến những ẩn số thú vị cho phần còn lại của Conference League.

Thông tin Trận Chung kết

Trận chung kết UEFA Conference League 2024/25 đã được ấn định địa điểm và thời gian:

• Địa điểm: Stadion Wrocław, thành phố Wrocław, Ba Lan. Đây là sân nhà của câu lạc bộ Śląsk Wrocław, có sức chứa hơn 40.000 chỗ ngồi và là sân vận động lớn thứ ba tại Ba Lan.
• Thời gian: Thứ Tư, ngày 28 tháng 5 năm 2025, vào lúc 21:00 giờ Trung Âu (CET).

Sự hiện diện của một câu lạc bộ lớn như Chelsea tại Conference League mùa này mang đến cả sự hấp dẫn lẫn những câu hỏi thú vị. Một mặt, nó thu hút sự chú ý lớn hơn cho giải đấu. Mặt khác, việc Chelsea tỏ ra quá vượt trội so với phần còn lại đặt ra vấn đề về tính cân bằng cạnh tranh – một trong những mục tiêu cốt lõi khi Conference League được thành lập. Liệu thể thức League Phase mới có thực sự giúp các đội bóng nhỏ hơn có cơ hội cạnh tranh sòng phẳng hơn, hay nó chỉ tạo thêm một sân chơi để các “ông lớn” sa cơ thể hiện sự thống trị? Đây là điều cần được theo dõi và đánh giá qua nhiều mùa giải Conference League nữa để có câu trả lời chính xác.

Kể từ khi ra đời, UEFA Conference League đã nhận được những luồng ý kiến đa chiều từ cả giới chuyên môn lẫn cộng đồng người hâm mộ bóng đá.

Quan điểm Tích cực

Một bộ phận không nhỏ các chuyên gia và người hâm mộ đánh giá cao giá trị mà Conference League mang lại. Họ xem đây là một cơ hội tuyệt vời, một sân chơi thực sự ý nghĩa cho các câu lạc bộ thường không có cơ hội tham dự các giải đấu lớn hơn. Giải đấu mang đến những trải nghiệm “đêm châu Âu” đáng nhớ cho cầu thủ và cổ động viên, cùng với cơ hội cạnh tranh một danh hiệu quốc tế thực thụ. Đối với các đội bóng và người hâm mộ của họ, việc được góp mặt và tiến sâu ở Conference League mang lại niềm phấn khích và tự hào lớn lao, điều mà UCL hay UEL khó có thể mang lại cho họ.

Các nhà phân tích như Mark Perryman còn đi xa hơn khi cho rằng Conference League, với tính chất mở và cơ hội dành cho nhiều đội bóng hơn, phần nào đó “quan trọng hơn” cả Champions League, vốn bị ông chỉ trích là ngày càng trở thành một “cartel” bảo vệ lợi ích của các câu lạc bộ giàu có nhất. Thể thức mới của Conference League cũng được kỳ vọng sẽ làm tăng tính khó đoán và sự hấp dẫn của các trận đấu ngay từ giai đoạn đầu.

Quan điểm Phê bình và Lo ngại

Bên cạnh những lời khen ngợi, Conference League cũng phải đối mặt với không ít chỉ trích và hoài nghi. Một số người hâm mộ, đặc biệt là những người ủng hộ các câu lạc bộ lớn, coi đây chỉ là một “chiếc cúp hạng ba” hay “cúp tôn” (tinpot trophy), không xứng tầm và không đáng để đội bóng của họ phải bận tâm hay dồn sức lực.

Mối lo ngại về gánh nặng lịch thi đấu cũng thường xuyên được đề cập. Việc phải thi đấu thêm nhiều trận vào giữa tuần ở châu Âu có thể bào mòn thể lực cầu thủ, ảnh hưởng đến phong độ và kết quả thi đấu ở giải quốc nội, đặc biệt là với những câu lạc bộ không có chiều sâu đội hình tốt. Chất lượng chuyên môn không đồng đều giữa các đội tham dự cũng là một điểm bị chỉ ra, khi có sự chênh lệch trình độ khá lớn giữa các câu lạc bộ đến từ các nền bóng đá khác nhau. Một số người còn đặt câu hỏi về sự cần thiết thực sự của việc có thêm một giải đấu cấp câu lạc bộ thứ ba như Conference League.

Giới chuyên môn có những góc nhìn đa dạng hơn. Các nhà kinh tế thể thao như Tomislav Globan thừa nhận những lợi ích tài chính và cơ hội mà Conference League mang lại cho các câu lạc bộ nhỏ, nhưng đồng thời cũng cảnh báo về nguy cơ tiềm ẩn là nó có thể làm gia tăng sự mất cân bằng trong các giải vô địch quốc gia nhỏ, khi các đội mạnh nhất ngày càng giàu và mạnh hơn phần còn lại. Các nhà cái và chuyên gia dự đoán thường tập trung vào việc phân tích sức mạnh của các đội tham dự, như việc đánh giá Chelsea là ứng cử viên hàng đầu ở mùa giải Conference League hiện tại. Các nhà bình luận như Paul Dempsey và Aaron McLean góp phần nâng cao trải nghiệm xem giải đấu.

Nhìn chung, nhận thức về UEFA Conference League vẫn đang trong quá trình được định hình. Ban đầu, giải đấu có thể bị xem nhẹ hoặc hoài nghi. Tuy nhiên, qua từng mùa giải, với sự xuất hiện của những nhà vô địch xứng đáng, những câu chuyện thành công đầy cảm xúc, những trận cầu kịch tính và sự đổi mới trong thể thức thi đấu, Conference League đang từng bước khẳng định giá trị và tạo dựng bản sắc riêng. Nó không chỉ đơn thuần là giải đấu hạng ba, mà đang trở thành một sân chơi quan trọng, mang đến cơ hội, niềm vui và những giấc mơ châu Âu thực tế hơn cho rất nhiều câu lạc bộ và người hâm mộ trên khắp lục địa, đặc biệt là những người nằm ngoài vòng tròn ưu tú truyền thống của bóng đá châu Âu.

Kết luận

UEFA Conference League, dù là thành viên trẻ nhất trong gia đình các giải đấu cúp châu Âu của UEFA, đã nhanh chóng khẳng định được vai trò và tầm quan trọng không thể phủ nhận của mình trong hệ sinh thái bóng đá lục địa. Được khai sinh với mục tiêu cao cả là tăng cường tính bao trùm và mở rộng cơ hội trải nghiệm bóng đá đỉnh cao cấp châu lục, Conference League đã thực sự mang đến một luồng sinh khí mới, đặc biệt cho các câu lạc bộ và nền bóng đá thường ít có cơ hội xuất hiện trên bản đồ châu Âu.